Wydawca treści
Obszary Natura 2000
Rosiczka, fot. K. Kotlarski
fot. Jerzy Malicki
Europejskie Obszary NATURA 2000, z punktu widzenia ochrony przyrody, to miejsca wyjątkowe. Obejmują obszary chronione, które mają zapewnić zachowanie cennych siedlisk przyrodniczych oraz trwałość flory i fauny Europy.
Celem działania europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest powstrzymanie wymierania zagrożonych roślin i zwierząt oraz ochrona różnorodności biologicznej na terenie Europy. Do wdrożenia sieci zobowiązane są wszystkie kraje Wspólnoty.
Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów:
- obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), wyznaczone do ochrony populacji dziko występujących ptaków,
- specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO), chroniące siedliska przyrodnicze i gatunki roślin i zwierząt.
Podstawą wyznaczania obszarów Natury 2000 są kryteria naukowe
Na terenie kraju obecnie są wyznaczone 144 obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) i 823 obszary ochrony siedlisk (SOO), w tym 364 obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Pokrywają one prawie 20 proc. powierzchni kraju. Większość obszarów Natura 2000 powstała na terenach leśnych. Stanowią one 40 proc. gruntów w zarządzie PGL LP, zajmują ponad 2,8 mln hektarów.
Europejska Sieć Ekologiczna, tak inaczej nazywana jest Natura 2000, działa na terenie wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej. Kraje członkowskie UE, na których terenie są wyznaczone takie obszary są zobowiązane do zachowania walorów chronionych w stanie niepogorszonym. Na obszarach Natura 2000 w ograniczonym zakresie, prowadzona jest gospodarcza działalność człowieka.
Podstawą dla programu NATURA 2000 są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy.
Na terenie Nadleśnictwa Wolsztyn zlokalizowane są trzy Obszary, wyróżnione w ramach Europejskiej Sieci Natura 2000:
- Obszary NATURA 2000 - „Wielki Łęg Obrzański" PLB300004
Ostoja ptasia o randze europejskiej. Zaklasyfikowany jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków w listopadzie 2004 roku, obejmuje łącznie 23 431,1 ha. Obejmuje najszerszą część doliny Środkowej Obry. Pokryty jest mozaiką łąk, bagien, lasów zalewowych, potorfi oraz lasów mieszanych porastających piaski polodowcowych wyniesień. Miejscami, na terenie Ostoi występują bardzo dobrze zachowane łęgi jesionowo-olszowe oraz rozległe połacie łąk, zarówno ekstensywnie użytkowane, jak i zarastające. Występuje tu, co najmniej 17 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi. W okresie lęgowym obszar zasiedla kulik wielki (ok. 4% populacji krajowej) oraz co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: błotniak zbożowy, kania czarna i kania ruda, bielik. Na terenie Nadleśnictwa Wolsztyn jest zlokalizowana strefa ochronna dla tego drapieżnika. Licznie występują również: bocian biały, pustułka.
- Obszary NATURA 2000 - „Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry" PLB080005 i PLH080002
Jest to obszar gdzie obowiązują obydwie dyrektywy Unii Europejskiej, dotyczące ochrony siedliskowej i ochrony rzadkich gatunków dzikiego ptactwa. Jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków zatwierdzony w październiku 2007 roku, obejmuje łącznie 14 793,3 ha. Obszar obejmuje szerokie, południkowe obniżenie położone pomiędzy Pojezierzem Łagowskim a Pojezierzem Poznańskim. Wg Dyrektywy Siedliskowej, przedmiot ochrony na tym terenie stanowią cenne, wyjątkowe siedliska przyrodnicze oraz populacje gatunków roślin i zwierząt.
W regionie Bruzdy Zbąszyńskiej położona jest ostoja ptaków o randze europejskiej PLH080002. Występuje tam, co najmniej 18 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Inwentaryzacja miejsc lęgowych w roku 2010 wykazała, że gatunkami stanowiącymi przedmiot ochrony w ostoi powinny być: bąk (poniżej 1% krajowej populacji, ale jedno z ważniejszych lęgowisk regionalnych), czapla siwa, kormoran, gęgawa, gągoł, perkoz
dwuczuby, kania czarna, kania ruda (populacja bliska progu 1% krajowej populacji). Dodatkowo, w projekcie PZO, jako gatunki uznane za przedmiot ochrony wymienia się również: bączka, błotniaka stawowego, rybołowa, żurawia i podgorzałkę.
